कोरोना संक्रमित देशका बैंकहरुले नयाँ नयाँ आर्थिक योजनाहरु बनाउन थालेका छन् । सबैले आआफ्नो तर्फबाट व्याजदर घटाउनेदेखि सहुलीयत घोषणा गर्ने कामसम्म गरेका छन् । युरोपले ४०२ अरब डलरको सार्वजनिक र निजी ऋंणपत्र खरिद गर्दैछ भने अमेरीकाले अर्थव्यवस्थालाई कोरोनाभाइरसको प्रभावबाट जोगाउन ४०० बिलियन डलरको प्रोत्साहन कार्यक्रम सुरू गरेको छ ।
युरोप
हाल युरोपेली बैंकहरू कठोर दबाबमा छन् किनभने कोरोना भाइरसले सबै प्रमुख अर्थव्यवस्थाहरू रोकेका छन् । “युरोपेली बैंकहरू वित्तीय संकटमा रहेका छन् र कोरोनाभाइरस संकटले लगानीकर्ताको अनिश्चिततालाई बढावा दिदै वित्तीय क्षेत्रलाई नयाँ चोट र्पुयाएको छ,” यसरी कोरोना भाइरसको प्रकोपले बैंकको ब्यालेन्स सीटमा खराब कर्जाको स्तरलाई बढाउने प्रक्षेपण गरिएको छ । व्यवसायीहरु धेरै साना र मध्यम आकारका व्यवसायहरू बन्द गर्न बाध्य भएका छन् र अब उनीहरूले लोन चुक्ता गर्न संघर्ष गर्नुपर्ने छ ।
“स्थानीय, क्षेत्रीय वा विश्वव्यापी आर्थिक अवस्थामा दीर्घकालीन गिरावटबाट भौतिक रूपमा प्रतिकूल असर पार्न सक्छ,“ ड्युश बैंकले एक प्रतिवेदनमा भनेको छ । बैंकका अनुसार यस चरणमा प्रभावको पूर्ण सीमाको पूर्वानुमान गर्न गाह्रो छ । स्रोत अनुसार आर्थिक नतिजा अगाडी बढ्ने महामारीको प्रभाव को मूल्यांकन गर्न गाह्रो छ,“ तर यसले भाइरसको प्रभाव विस्तारै बढ्दै जाँदा यसको “क्रेडिट एक्सपोजर“ निगरानी गर्दछ । बैंकले सामना गरेको अर्को लिगेसी मुद्दा कम ब्याज दर हो । २०११ को सार्वभौम ऋण संकटको वृद्धि भएदेखि युरोपेली केन्द्रीय बैंक ९ईसीबी० ले ब्याज दर रेकर्ड कम तहमा राखेको छ । युरोपियन ऋण दाताहरूले उनीहरुको नाफालाई प्रभाव पारीरहेको गुनासो गरेका छन् । अब उनीहरूले पहिलेबाट भोग्दै आएको समस्याका साथै भाइरसले नयाँ चुनौतिहरू पनि सिर्जना गरिरहेको छ ।
इटाली, स्पेन, फ्रान्स र बेल्जियम जस्ता कोरोना संक्रमित देशहरु र अन्य देशहरु समेत यूरोप मा छन् जुन पूर्ण लकडाउनमा छन् । यसको मतलब व्यवसाय गतिविधि सून्यप्राय छ । आवतजावत बन्द छ, स्कूलहरू बन्द छन्, र स्वरोजगार कामदारहरूले कम आम्दानी पाउन सक्छन् । एयरलाइन्सले उनीहरूको अधिकांश गतिविधिहरू रोकेको छ र होटलदेखि संग्रहालयहरू सम्म सम्पूर्ण पर्यटन उद्योग ठप्प छ । यसैबिच केन्द्रीय बैंकले भाइरसको आर्थिक प्रभावलाई कम गर्न यस वर्ष कुल ७५० अर्ब युरो ९४०२ अरब डलर० को सार्वजनिक र निजी ऋंणपत्र खरिद गर्दैछ । यूरो क्षेत्रका सरकारहरूले पनि घरपरिवार र फर्महरूमा उनीहरूको समर्थन बढाइरहेका छन् ।
अमेरीका
अमेरिकाले ब्याज दरहरू लगभग शून्यमा कटौती गरेको छ र अर्थव्यवस्थालाई कोरोनाभाइरसको प्रभावबाट जोगाउन ४०० बिलियन डलरको प्रोत्साहन कार्यक्रम सुरू गरेको छ । केन्द्रीय बैंक फेडरल रिजर्भले मार्च ३ को आपतकालीन बैठक पछि ब्याज दरमा आधा प्रतिशत बिन्दुले कटौती गरिसकेको छ । फेडरलले ० प्रतिशतबाट ०।२५ प्रतिशतको लक्ष्य दायरामा रहेर दरहरू घटाएको हो । र यस कदमले अर्थव्यवस्थामा सीधै पैसा र्पुयाउँने उसको विश्वास छ । २००८ को वित्तीय संकट पछि नियमित अनुसूचित नीति बैठकभन्दा बाहिरको यो पहिलो दर हो । यसबेला विश्वव्यापी मन्दीको आशंकाले शेयर बजारहरूमा समेत पछिल्ला दिनमा गिरावट आएको छ ।
अष्ट्रेलिया
रीजर्भ बैंक अफ अष्ट्रेलियाले नगद दर २५ आधार बिन्दु ९बीपीएस० घटाएर ०।५० प्रतिशत गर्ने घोषणा गरेको छ । जुन हालको तथ्यांक अनुसार यो न्यूनतम रेकर्ड हो । अष्ट्रेलिया र संयुक्त राज्य अमेरिकामा गरीएको यस कटौतीले स्थानीय व्यापार र घरधनीहरुको लागि दबाब कम गर्न सहयोग र्पुयाउनका लागि डिजाइन गरिएको हो । यस वर्ष सहयोगको लागि यो पहिलो कटौती हो र यसले केन्द्रीय बैंकरहरू कोरोना भाइरसले विश्वव्यापी वृद्धिको खतरामा रहेको निरन्तर खतराबाट थकित भएको थप प्रमाण दिएको छ । आरबीए बोर्डले एक मिडिया विज्ञप्तिमा भने, “कोरोनाभाइरसले विश्व अर्थतन्त्रको निकट अवधिको दृष्टिकोणलाई क्लाउड गरेको छ र यसको अर्थ २०२० को पहिलो आधामा विश्वव्यापी वृद्धि अपेक्षाभन्दा कम हुनेछ,“
चाइना
पीपुल्स बैंक अफ चाइना ९पीबीओसी० ले ५० अर्ब युआन रिभर्स पुनर्खरीद अभियान सुरु गरेको छ र सात दिने रिभर्स पुनर्खरीद रेट २।४० प्रतिशतबाट घटाएर २।२० प्रतिशत बनाएको छ । चीनको केन्द्रीय बैंकले कोरोनाभाइरस महामारीको प्रभावका कारण अर्थतन्त्रलाई पुनर्जीवित गर्न बैंकहरूको ब्याज दरमा ५ वर्षकै सबैभन्दा ठूलो कटौती गरेको छ । र वित्तीय प्रणाली मा ५० अर्ब युआन ९सात अरब डलर० हालेको छ । पीपुल्स बैंक अफ चाइनाका अनुसार ५० अर्ब युआन रिभर्स पुनर्खरीद दर अभियान आरम्भ गरेको छ र सात दिने रिभर्स पुनर्खरीद दर २।४० प्रतिशतबाट घटाएर २।२० प्रतिशत बनाइएको छ । क्यापिटल इकोनमिक्सका चीन मामिलाका वरिष्ठ अर्थशास्त्री जूलियन इभान्स प्रिचार्डका अनुसार २०१५ पछि यो सबैभन्दा ठूलो कटौती हो र सात दिने रिभर्स रेपो दर रेकर्ड कम छ । उनले भने कम दरमा रकम प्रदान गरेर पीबीओसी बजारले आरबीआर ९आरक्षित आवश्यकता अनुपात० काटेर पनि बैंकमा बढेको नगद प्रवाहलाई अवशोषित गर्नका लागि अन्तरब्यांक दरहरू कम राख्न सक्नेछ । हाल घातक कोरोना भाइरस महामारीको कारण, विश्वव्यापी रूपमा ठूलो संख्यामा मानिसहरूको मृत्यु भएको छ र अर्थव्यवस्थामा नराम्रो असर परेको छ ।
दक्षिण कोरिया
दक्षिण कोरियाको केन्द्रीय बैंकले कोरोनाभाइरसको संकटले बिग्रिएको वित्तीय बजारलाई शान्त पार्न योग्य बैंकहरू र अन्य वित्तीय संस्थालाई तीन महिनासम्म पुन खरिद सम्झौताको माध्यमबाट अस्थायी रूपमा आर्थिक सहयोग गर्ने भएको छ । बैंकले कोरोनाभाइरसबाट आर्थिक नतीजा कम गर्न मद्दत गर्न ०।५ प्रतिशत बिन्दुको आपतकालीन दर कटौती कार्यान्वयन गरेको छ , जसले उसको नीति दरलाई ०।७५ प्रतिशत सम्मको न्यूनतम स्तरमा ल्याएको छ ।