घरेलु तथा साना उद्योग कार्यालय यस भन्दा पूर्व संघ अन्तर्गतको कार्यालयमा पर्दथ्यो भने हाल प्रदेश सरकार, लुम्बिनी प्रदेश अन्तर्गतको कार्यालयको रुपमा संचालन भईरहेको छ । यस जिल्लामा वाणिज्य सम्बन्धी हेर्ने वाणिज्य आपूर्ति तथा उपभोक्ता संरक्षण कार्यालय रहेको हुंदा यस कार्यालयले उद्योग सम्बन्धी कार्य मात्र गर्ने हुंदा यस कार्यालयले दिने सेवाहरुको बारेमा तथा विशेष गरी उद्योग दर्ता तथा नवीकरण प्रकृया सम्बन्धी सामान्य जानकारी दिने प्रयास गरेको छु ।
कार्यालयका प्रमुख उद्देश्यहरुः
-स्थानिय श्रोत, कच्चा पदार्थ, सिप र साधनको व्यवसायिक उपयोग गरी रोजगारीका अवसरहरु श्रृजना गर्ने कार्य।
-स्वदेशी श्रम, सीप र श्रोतको उपयोग गरी लघु घरेलु तथा साना उद्योगहरुको विकास गर्ने कार्य।
-परम्परागत कुटिर लघु घरेलु तथा साना उद्योगहरुको संरक्षण तथा संबर्द्धन गर्ने कार्य।
-लघु, घरेलु तथा साना उद्योगको विकास विस्तार र संरक्षण तथा संबर्द्धन गर्ने कार्य ।
-दिगो औद्योगिक विकासको लागि आवश्यक कार्यहरु लगायतका अन्य कार्यहरु गर्ने ।
मुख्य कार्यहरुः
-उद्योग प्रशासन सम्बन्धी कार्यः
प्रचलित कानून बमोजिम तोकिएका उद्योगहरुको इजाजत प्रदान गर्ने ।
घरेलु तथा साना उद्योगहरुको दर्ता गर्ने ।
दर्ता भएका उद्योगहरुको प्रचलित कानून बमोजिम नामसारी, ठाउंसारी, पूंजीबृद्धी तथा उद्देश्य संशोधन लगायतको कार्य गर्ने ।
तोकिएका उद्योगहरुको प्रारम्भिक वातावरणीय परिक्षण प्रतिवेदन स्विकृतीका लागी सम्बन्धिन निकायमा शिफारिस गर्ने ।
उद्योगीहरुको मांग भएमा निजहरुलाई प्रचलित कानून बमोजिम छुट सुविधा तथा सहुलियत प्रदान गर्ने लगायतका कार्यहरु ममेतल यस अन्तर्गत पर्दछन ।
-उद्योग प्रर्वद्धन सम्बन्धी कार्य
नव उद्यमीहरुलाई बजार पहुंच, समूह निर्माण, सहजीकरण सीप। व्यवसाय विकास तथा लघु वित्तमा पहुंच जस्ता कृयाकलापहरु गर्ने ।
नव उद्यमीहरुको स्तरउन्नतीका लागी थप तालिम तथा परामर्श लगायतका उद्योगसंग सम्बन्धीत अन्य विभिन्न प्रवद्धनात्क कार्यहरु गर्ने ।
उद्योगहरुको वर्गिकरणः
-उद्योगको वर्गीकरण औद्योगिक व्यवसाय ऐन, २०७६ अनुसार निम्न अनुसार रहेका छन।
-लघु उद्यम
-घरेलु उद्योग
-साना उद्योग
-मझौला उद्योग
-ठूला उद्योग
-उत्पादन हुने वस्तु वा सेवाको प्रकृतिको आधारमा निम्न प्रकारले वर्गीकरण गरिएको छ ।
-उर्जामूलक उद्योग
-उत्पादनमूलक उद्योग
-कृषि तथा वन पैदावारमा आधारित उद्योग
-खनिज उद्योग
-पूर्वाधार
-पर्यटन उद्योग
-सूचना प्रविधि, संचार प्रविधि तथा सूचना प्रसारण प्रविधिमा आधारित उद्योग
-सेवामूलक उद्योग
उपरोक्त उद्योगहरु मध्ये यस जिल्लामा मुख्य गरी कृषि तथा वन पैदावारमा आधारित उद्योग, उत्पादनमूलक उद्योग, पर्यटन उद्योग तथा सेवामूलक उद्योगहरु क्रमशः बढी संख्यामा दर्ता हुने गरेका छन ।
उद्योग दर्ता गर्दा आवश्यक पर्ने कागजात एवं प्रकृयाहरुः
-तोकिएको ढांचा बमोजिमको निवेदन ।
-नेपाली नागरिकताको फोटोकपी ।
-उद्योग राख्ने स्थानको जग्गाधनी दर्ता प्रमाण पुर्जाको फोटोकपी ।
-सर्जमिन मुचुल्का सहितको वडा कार्यालयको सिफारिस ।
-घर तथा जग्गा भाडामा भए कम्तिमा ५ वर्षको भाडा सम्झौता ।
-घर तथा जग्गा घरपरिवारको अरु कुनै सदस्यको नाममा भए मंजुरीनामा ।
-प्रत्येक उद्योग दर्ताको लागी हालसालै खिचेको २र२ प्रती फोटो ।
-राष्ट्रिय निकुञ्ज क्षेत्र भित्र पर्ने उद्योगको लागी बांके राष्ट्रिय निकुञ्ज कार्यालयको सहमती पत्र।
-व्यवसायीक योजना । (स्किम)
-प्रचलित कानून बमोजिम तोकिएको उद्योग दर्ता शुल्क ।
-उद्योगहरुको प्रकृति अनुसार अन्यथप कागजातहरु कार्यालयले मांगे बमोजिम पेश गर्नु पर्ने।
उद्योग दर्ताको नवीकरण गर्दा आवश्यक पर्ने कागजात एवं प्रकृयाहरुः
-तोकिएको ढांचामा नविकरण गरी पाउं भन्ने निवेदन ।
-सक्कलै उद्योग दर्ताको प्रमाणपत्र ।
-आयकर स्थायी लेखा नम्बर दर्ता प्रमाणपत्रको प्रतिलिपी ।
-अघिल्लो आ।व।को करचुक्ता प्रमाणपत्र ।
-एक करोड रुपैया वा सो भन्दा बढी पुंजी भएको प्राईभेट फर्मको हकमा लेखापरीक्षण प्रतिवेदन अडिट रिपोर्ट ।
घरेलु तथा साना उद्योग कार्यालयहरुमा ३ तिन प्रकारका फर्महरु दर्ता हुने गरेकोमा सबै भन्दा बढी प्राईभेट फर्म त्यस पछि क्रमशः प्रालि फर्म तथा साझेदारी फर्म दर्ता हुने गरेका छन ।
१. प्राईभेट फर्म २. साझेदारी फर्म ३. प्रालि फर्म
साझेदारी फर्म दर्ता भएको प्रत्येक आर्थिक वर्ष समाप्त भएको मितीले ३ महीना भित्र
नविकरण गर्नु पर्ने व्यवस्था रहेको छ ।
उद्योग दर्ता गर्दा लाग्ने दस्तुर सम्बन्धमा प्राईभेट फर्म दर्ता ऐन, २०७६ अनुसार तपसिल बमोजिम दस्तुर लिईंदै आएकोमा प्रदेश सरकार लुम्बिनी प्रदेशबाट मिती २०७७/५/११ गतेको निर्णयानुसार लघु, घरेलु तथा साना उद्योगहरुको दर्ता शुल्क पूर्ण रुपमा चालु आ।व।२०७७।०७८ को अन्त सम्म छुट दिईने व्यवस्था भएकोले सोही अनुसार हाल दर्ता प्रकृया भईरहेको छ ।छुटको व्यवस्थाले गर्दा अन्य समयको भन्दा झण्डै दुई गुणा भन्दा बढी संख्यामा उद्योगहरु दर्ता भईरहेका छन ।
प्राईभेट फर्म दर्ता नियमावली, २०७६ अनुसार दर्ता भएका प्राईभेट फर्मको अवधि पांच वर्षको हुने गर्दछ
साथै सो अवधि भुक्तान भएपछि नविकरण गर्दा तीन आर्थिक वर्षको गरिने व्यवस्था रहेको छ ।
कार्यालयको नामः घरेलु तथा साना उद्योग कार्यालय, बांके
फोन नं. ०८१५२०३१४
Email: csiobanke@gmail.com
Website:ciobanke.p5.gov.np